مولوی عبدالحمید، پرنفوذترین روحانی سنیمذهب ایران، ضمن تاکید بر لزوم پایبندی حکومت به حقوق انسانی و شهروندی بهاییان ایران، خواهان تحقق «عدالت و آزادی» برای همه مردم و رفع تبعیضهای موجود در سایه جمهوری اسلامی شد.
او در تازهترین سخنرانی خود انتساب اتهام «تجزیهطلبی» به اقوام ایرانی را مردود دانست و گفت مردم ایران برای «آزادی و عدالت» در سال ۵۷ انقلاب کردند، اما «حالا همه ایرانیها از تبعیض شاکی هستند».
امام جمعه اهل سنت زاهدان در خطبههای نماز جمعه ۹ دی با اشاره به اتهام «تجزیهطلبی» علیه اقوام ایرانی که در روایتهای رسمی مقامها و رسانههای وابسته به حکومت مطرح میشود، تصریح کرد: «اگر تجزیهطلبی پیدا شود اولین مخالفش ما اقوام بلوچ، کرد، فارس و عرب و ترکمن، ترک، لر، گیلکی و سایر اقوام ایرانی هستیم.»
مقامات جمهوری اسلامی که با شدیدترین بحران مشروعیت نظام از سال ۱۳۵۷ مواجه هستند تلاش کردهاند اعتراضات گسترده و مداوم چهار ماه اخیر را به اقدامات «اغتشاشگرانه افراد وابسته به قدرتهای خارجی» و یا «تجزیهطلبی» اقلیتهای قومی ایران نسبت دهند.
این ادعاهای جمهوری اسلامی بهدلیل همبستگی بین اقشار گوناگون و اقلیتهای مختلف قومی که همه خواستار سرنگونی حکومت اسلامی هستند نقش برآب شده است. در اکثر شهرهای ایران، معترضان در دفاع از اقلیتهای قومی و ساکنان نواحی مختلف ایران شعار میدهند.
او در بخش دیگری از سخنان خود گفت که «قانون جمهوری اسلامی ضعفهای بزرگی دارد، اما به همین قانون ضعیف هم عمل نمیشود».
امام جمعه اهل سنت زاهدان با بیان اینکه «عملکرد سلیقهای باعث مشکلات برای کشور شده است» خطاب به مقامهای حکومت تاکید کرد: «جلوی حرف مردم را نگیرید [...] تجمع اعتراضی در عرف همه دنیا و در قوانین بینالمللی مجاز است. این اعتراضها نباید به خشونت، تخریب و توهین بکشد. جلوی این اعتراضها را نگیرید.»
اقشار و گروههای سنی گوناگون در اعتراضات سراسری اخیر در ایران شرکت کردهاند و عمدتا در شعار سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی وحدت نظر دارند. در این میان، تعداد قابل توجهی از دختران و زنان با برداشتن روسری و آتش زدن آن در تجمعات اعتراضی مخالفت خود را با حجاب اجباری به نمایش گذاشتهاند.
مقامهای جمهوری اسلامی در عوض شنیدن خواستههای معترضان و بازبینی در رویههای جاری که منجر به بروز نارضایتی گسترده و عمومی در کشور شده، مجموعهای از «آنارشیستها، اغتشاشگران، تروریستها و عوامل وابسته به قدرتهای خارجی» را مسئول رهبری این اعتراضات معرفی کردهاند.
مولوی عبدالحمید همچنین با پشتیبانی صریح از حقوق بهاییان ایران گفت: «حتی غیرمسلمانان هم حقوق انسانی دارند و حتی اگر نسلهای گذشته مذاهبی مانند بهاییان هم مرتد شمرده میشوند، نباید این حکم را به نسل جدید تسری داد و در حق آنان تبعیض قائل شد.»
او در تکمیل سخنان خود افزود که «بهاییها نیز حقوق انسانی و حقوق شهروندی دارند» و «اگر کسی خدا را هم قبول نداشته باشد» باز باید از حقوق انسانی برخوردار باشد.
به گفته امام جمعه اهل سنت زاهدان، «اینکه در گذشته یکی از اسلام برگشته و به راه دیگری رفته یا ختم نبوت را انکار کرده، آن گذشته است و نسل جدیدی آمده که نمیتوان آنها را مرتد دانست».
جمهوری اسلامی ایران آیین بهاییت را به رسمیت نمیشناسد و مقامات قضایی حکومت بارها بهاییان را «جاسوس و دشمن» خوانده و احکام اعدام، بازداشت، زندان و محرومیت از تحصیل و کسبوکار علیه آنها صادر کردهاند.
مدافعان حقوق بشر و نهادهای بینالمللی همواره با اشاره به بازداشت گسترده و احکام سنگین علیه شهروندان بهایی، رفتار حکومت جمهوری اسلامی را «نقض سیستماتیک حقوق بشر» میدانند. گزارشها حاکی است که فشارهای نهادهای امنیتی علیه شهروندان بهایی در جریان اعتراضات سراسری اخیر در ایران به میزان قابل ملاحظهای افزایش یافته است.
آقای عبدالحمید در همین حال به اقدام جنجالساز نهادهای امنیتی در بازگرداندن هواپیمای حامل خانواده علی دایی، چهره سرشناس و محبوب فوتبال ایران، از مقصد دوبی به فرودگاه کیش نیز اشاره کرد و با انتقاد از مسئولان جمهوری اسلامی گفت: «با دختر و همسر ایشان چکار دارید؟ همه حکومتهای دنیا باید دید وسیعی داشته باشند. اگر نگاهها تنگ باشند، مشکل ایجاد میشود.»
رئیس کل جدید بانک مرکزی ایران روز شنبه، ۱۰ دی، در نخستین روز از کار رسمی خود در این مقام وعده داد که «حتما با مداخله مناسب» از بهای ارزهای خارجی در بازار بکاهد.
محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، ادعا کرد: «نرخ بازار آزاد تحریف شده است؛ عوامل بنیادی اقتصاد ایران این قیمت را تایید نمیکند. در ۹ ماه گذشته صادرات غیرنفتی کشور حدود ۳۶ میلیارد دلار بوده و کل واردات کشور ۴۲ میلیارد دلار بوده است. بنابراین از لحاظ تامین ارزی هیچ مشکلی نداریم و نرخ ۲۸۵۰۰ نیازهای ما را به تعادل میرساند.»
اشاره او به نرخ جدید ارز در سامانه موسوم به نیما است.
آقای فرزین گفت: «نرخ ارز باید توازن داشته باشد. اکنون در سامانه نیما میانگین نرخ ارز ۲۹ هزار تومان است، از فردا با ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه خواهد شد. بخش زیادی از عرضه ارز در نیما مربوط به نفت و محصولات پتروشیمی است. روزانه تا ۲۰۰ میلیون دلار ارز در نیما معامله میشود. در هفته آتی عرضه افزایش پیدا خواهد کرد و تلاش میکنیم تمامی نیازها را تامین کنیم.»
او در ادامه با اشاره به رکورد جدید قیمت دلار آمریکا در بازار ایران گفت: «نرخ ۴۴ هزار تومان بازار آزاد نرخ واقعی نیست و علامتدهی غلط به بازار کالا میدهد. حتما با مداخله مناسب در بازار این نرخی که نباید بپذیریم را کاهشی خواهیم کرد.»
هفته گذشته نرخ دلار آمریکا در بازار آزاد ایران به رکورد تاریخی ۴۴ هزار تومان رسید.
در انتهای هفته، دولت ابراهیم رئیسی با دو اقدام سعی کرد این بازار را کنترل کند: ابتدا نرخ دلار توافقی با افزایش به ۴۱ هزار تومان رسید که سبب شد نرخ دلار در بازار آزاد حدود دو هزار تومان کاهش پیدا کند و به ۴۲ هزار تومان برسد، و پس از آن با تغییر رئیس بانک مرکزی، سیاستهای جدیدی برای کنترل دلار مطرح شد.
در بازار ارز توافقی به ازای هر شماره کارت ملی حداکثر دو هزار دلار تخصیص داده میشود. قیمت دلار در
بازار توافقی مقداری پایینتر از قیمت دلار در بازار آزاد است.
طبق اطلاعات وبسایتهایی غیررسمی که بهای ارزهای خارجی را در ایران ثبت میکنند، نرخ دلار در روز شنبه به ۴۱ هزار و ۲۵۰ تومان رسیده است.
نرخ برابری پوند بریتانیا نیز در روز شنبه ۴۹ هزار و ۹۵۰ تومان اعلام شد که نسبت به هفته گذشته حدود دو هزار تومان کاهش را نشان میدهد. هر یورو هم با قیمت ۴۴ هزار و ۲۴۵ تومان معامله میشود.
بر اساس اطلاعات همین وبسایتها، هر سکه هم ۲۰ میلیون تومان معامله میشود که نسبت به انتهای هفته گذشته دو میلیون تومان کاهش را نشان میدهد.
علی شریعتی، عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، در گفتوگو با خبرآنلاین پیشبینی کرد که احتمالا در نتیجه تغییر و تحولات جدید بانک مرکزی، نرخ آزاد ارز به کانال ۳۸ و ۳۹ هزار تومان در فاز اول برگردد.
خبرگزاری رسمی سوریه و همچنین گروه ناظر حقوق بشر سوریه از کشته شدن دستکم ۱۲ نفر در حمله داعش به یک میدان نفتی تحت کنترل دولت دمشق در سوریه خبر دادند.
خبرگزاری دولتی سانا گزارش داد در این حمله که روز جمعه، ۹ دی، رخ داد سه اتوبوس حامل کارگران میدان نفتی التیم در دیرالزور هدف قرار گرفتند.
بسام طعمه وزیر نفت سوریه اعلام کرد که زخمیشدگان این حمله به مراکز درمانی منتقل شدند.
در حالی که سانا تعداد کشتهشدگان را ده نفر و تعداد زخمیهای این حمله را دو نفر اعلام کرده، گروه ناظر حقوق بشر سوریه از کشته شدن ۱۲ کارگر خبر داده است.
این گروه مستقر در بریتانیا که اخبار جنگ سوریه را پوشش میدهد، اضافه کرد که در این حمله، یک بمب دستساز منفجر شد و نیروهای داعش با سلاحهای سبک و متوسط به سمت اتوبوسهای کارگران در میدان نفتی التیم شلیک کردند.
ناظر حقوق بشر سوریه تاکید کرد که این حمله در حالی صورت گرفته که حملات هستههای باقیمانده از داعش در منطقه افزایش یافته است.
بر اساس آمارهای این گروه، از ابتدای سال جاری تاکنون، بیش از ۴۴۰ نفر در عملیات نظامی در صحرای سوریه کشته شدهاند که از این میان ۱۶۶ نفر از اعضای داعش بودهاند.
این افراد در حملات روسیه به مخفیگاههای داعش کشته شدند.
پس از پایان یافتن خلافت اسلامی داعش در مناطقی از سوریه و عراق، این گروه در بخشهایی از این مناطق پناه گرفته و هرازگاهی حملاتی را انجام میدهند.
نهادهای مدافع حقوق بشر میگویند که آیدا پورتقی، دانشجوی مهندسی ریاضی دانشگاه زاهدان، در ارتباط با اعتراضات اخیر در این شهر به حبس، شلاق و مجازات تکمیلی محکوم شده است.
بر اساس گزارش خبرگزاری هرانا، دادگاه انقلاب استان سیستان و بلوچستان خانم پورتقی، ۲۱ ساله، را به تحمل ۹ ماه حبس و ۶۰ ضربه شلاق محکوم کرده است.
اتهام این شهروند «اخلال در نظم و آسایش عمومی از طریق حضور در اجتماع غیرقانونی» عنوان شده است که به حضور او در اعتراضات روز ۲۴ آبان در شهر زاهدان بازمیگردد. آیدا پورتقی در آن روز بازداشت و پس از مدتی با قرار وثیقه آزاد شد.
گزارشها حاکی است که دادگاه انقلاب استان سیستان و بلوچستان همچنین به عنوان مجازات تکمیلی، این دانشجوی معترض را موظف به انجام یک مطالعه تطبیقی درباره حجاب و پوشش زنان ایرانی کرده است.
حجاب اجباری یکی از موضوعات اصلی اعتراضات اخیر ایران بوده است که هزاران شهروند را در سراسر کشور به خیابان کشاند. جرقه این اعتراضات با جان باختن مهسا امینی، شهروند ۲۲ ساله اهل سقز، در بازداشت گشت ارشاد تهران زده شد و به راهپیماییهای بدون حجاب اجباری زنان و دختران و صحنههایی از سوزاندن روسریها انجامید.
هرانا همچنین گزارش داده که دادگاه انقلاب استان سیستان و بلوچستان در یک پرونده دیگر آتوسا ریگی، شهروند ۱۷ ساله، را به خاطر حضور در اعتراضات شهر زاهدان به دو میلیون و پانصدهزار تومان و انجام یک تحقیق علمی در خصوص بررسی قوانین و مقررات موجود مربوط به انجام اعتراضات قانونی در ایران محکوم کرده است.
افزایش قیمت دلار در بازار ایران سبب افزایش شدید در قیمت موبایل نیز شده است، تا آنجا که قیمت آیفون ۱۳ به صد میلیون تومان رسیده است.
این یکی از اتفاقاتی است که روز چهارشنبه، هفتم دیماه، سبب تعطیلی برخی فروشگاههای موبایل در تهران شد.
به نوشته وبسایت انتخاب در روز هفت دی، فروشندگان موبایل در بازار موبایل علاءالدین پس از آن دست از کار کشیدند که «قیمت دلار در بازارهای مالی کشور ساعت به ساعت تغییر میکرد».
همین وبسایت به نقل از یکی از فروشندگان علاءالدین نوشت: «از صبح که قیمت دلار زیاد شد، آیفون ۱۳ پرو مکس که تا دیروز قیمت حدود ۸۰ تا ۸۲ میلیون داشت به صد میلیون تومان رسید. در این شرایط هیچ مشتری سراغ چنین گوشی نمیآید. این در حالی است که این نوسان قیمت دلار چند روزی بود که باعث خوابیدن بازار گوشیهای تلفن همراه به خصوص آیفون شده بود.»
بازار تلفن همراه در سال جاری سال پرتنشی را پشت سر میگذارد. در سال جاری برخی تلفنهای همراه با مشکل ریجستر شدن و واردات هم روبهرو بودند.
در ابتدای سال، آیفون ۱۴ به تعداد زیاد به ایران وارد و فروخته شد. اما در ادامه مشخص شد که آیفون ۱۴ ریجستر نمیشود، همین موضوع در کنار افزایش قیمت دلار سبب افزایش قیمت آیفون ۱۳ شده است.
یک فروشنده موبایل روز هفت دیماه به سایت زومیت گفت: «هیچ چشماندازی برای آینده وجود ندارد، نه خریدار میتواند حرکتی کند و نه فروشنده. همه همکاران دست نگه داشتند تا ببینند چه پیش میآید. مگر میشود در عرض یکی دو ساعت حدود ده میلیون تومان روی یک محصول برود. صبح که کار را شروع کردیم قیمت آیفون ۱۳ پرومکس یک ترا ۹۲ میلیون تومان بود و کمتر از دو ساعت بعد به صد میلیون تومان رسید.»
در چند سال اخیر حکومت ایران به دنبال ممنوعیت واردات آیفون و برخی گوشیهای پرچمدار به ایران بوده است، به همین دلیل به طور پلکانی سختگیری روی واردات این محصولات را افزایش داده است.
در همین زمینه احسانالدین تقیزاده رئیس اتحادیه صنف خدمات تلفن همراه و تجهیزات مخابراتی مشهد به ایسنا گفته است: «قیمت گوشیهای همراه بالای ۶۰۰ دلار مانند گوشیهای آیفون به دلیل نوسانات قیمت ارز در حال تغییر است. گوشیهای بالای ۶۰۰ دلار یا پرچمدار با ارز نیمایی وارد نمیشود.»