پس از فراخوانهای مختلفی که برای دعوت به اعتراضات و اعتصابات سراسری در سالگرد آبان ۹۸ منتشر شد، روز سهشنبه ۲۴ آبان بازاریها و کسبه مناطق مختلف کشور دستکم در ۱۷ استان مغازههای خود را بستند. کارگران ذوبآهن اصفهان نیز اعتصاب کردند.
اعتصابهای بازاریان در مناطق مختلف استانهایی از جمله تهران، البرز، آذربایجان شرقی و غربی، فارس، اردبیل، کرمان، گیلان، یزد، بوشهر، هرمزگان، اصفهان، کرمانشاه، کردستان، خوزستان، خراسان مرکزی، و استان مرکزی جریان دارد.
گزارشها حاکی از آن است که کسبه پاساژ پایتخت، بازار فرش، پاساژ ولیعصر، خیابان خیام، پاساژ علاءالدین، کسبه صنف ماشینهای اداری در خیابان شهر، شهرک اکباتان، خیابان آبان کرج، و شماری از کسبه مشهد، اعتصاب کردهاند.
همزمان با اعتصابات سراسری بازاریان، اتحادیه کارگران آزاد ایران گزارش داده است، کارگران شرکت ذوب آهن اصفهان روز سهشنبه اعتصاب کردهاند.
بنا بر این گزارش، کارگران بخشهای مختلف شرکت ذوب آهن اصفهان ضمن اعتصاب، در محوطه این شرکت تجمع کردهاند. این تجمع در پی فراخوان از پیش اعلام شده بوده است.
پیش از این نیز کارگران «بخش ککسازی» این شرکت در روزهای ۱۷ و ۱۸ آبان در اعتراض به «وضعیت بد مالی شرکت» و «بیاعتنایی به خواستههای کارگران» اعتصاب کرده بودند.
اتحادیه کارگران آزاد ایران گزارش داده است که مدیران شرکت ذوب آهن برای جلوگیری از اعتصاب روز سهشنبه کارگران «یک میلیون تومان» به حساب آنها واریز کرده بودند، اما «کارگران خواستار تحقق مطالباتشان از جمله افزایش دستمزدها، اجرای کامل طرح طبقهبندی مشاغل» هستند.
در فایلی صوتی که به یکی از مقامات وزارت اطلاعات منتسب شده است، او تاکید کرده که از نظر این وزارتخانه کشته شدن «مهسا امینی، یک اتفاق تلخ» بوده و حاصل «طراحی دشمنان» نبوده است اما همزمان با اذعان به فراگیری اعتراضات میگوید که جمهوری اسلامی در روزهای آینده برای کنترل اعتراضات با «شدت عمل بیشتری» با معترضان کف خیابان برخورد خواهد کرد.
مشخص نیست این فایل صوتی چگونه افشا شده. بیبیسی فارسی گزارشی از آن منتشر کرده و شماری از کانالهای تلگرامی هم فایل کامل را منتشر کردهاند. رادیو فردا نمیتواند اصالت آن را تایید کند.
در این فایل صوتی به نظر میرسد که یک مقام ارشد وزارت اطلاعات در جمع مقامهای اطلاعاتی و امنیتی استان یزد در حال تشریح چگونگی آغاز اعتراضات سراسری، تداوم و پیشبینی وزارت اطلاعات از چشمانداز آن است.
این مقام وزارت اطلاعات با بیان اینکه در میان مقامهای جمهوری اسلامی «سه دیدگاه» درباره «حوادث اخیر» وجود دارد، گفت که «یک دیدگاه تمام تلاش خود را کرده تا بگوید این اعتراضات طراحی دشمن نبوده و محصول بدکارکردیها و آسیبهای داخلی است».
او افزود که «یک دیدگاه دیگر هم تمام قد تاکید داشته که همه این اعتراضات فقط و فقط محصول برنامه دشمن بوده است» اما «دیدگاه سوم و میانهای هم وجود دارد که معتقد است این اعتراضات نتیجه تلاقی حداکثری آسیبهای داخلی با برنامه و طراحی دشمن بوده است.»
این مقام ارشد وزارت اطلاعات با اشاره به سه سوال اصلی درباره اعتراضات سراسری، گفت که این سه سوال شامل این است که اعتراضات از کجا شروع شد، اصل ماجرا چه بوده و به چه سمتی در حال حرکت است.
او در ادامه گفت که اولین سوالی که از وزارت اطلاعات شد این بود که «آیا مرگ مهسا امینی به عنوان بهانه این واقعه، طراحی شده و برنامه بود.»
این مقام وزارت اطلاعات افزود: «ما از زمان حرکت مهسا امینی از استان کردستان، اینکه در تهران با چه کسانی نشست و برخاست داشته، چگونه بازداشت و به ون گشت ارشاد منتقل شده و همه این موارد را بررسی کردیم، فیلمهای دوربینها را بازبینی کردیم، با پرسنل گشت ارشاد و ون و همه افراد بازداشت شده داخل ون صحت کردیم.»
او تاکید کرد: «آنچه برای ما (وزارت اطلاعات) مسجل شد این بود که مرگ مهسا امینی ناشی از هیچ برنامهای نبوده و یک حادثه واقعه تلخ بوده است.»
وزارت خارجه بریتانیا روز دوشنبه ۲۳ آبان از تحریم ۲۳ مقام ارشد امنیتی و وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی بهدلیل سرکوب گسترده اعتراضات مردمی در ایران خبر داد.
به گفته وزارت خارجه بریتانیا، داراییهای احتمالی این افراد در بریتانیا مسدود و از ورود آنها به خاک این کشور جلوگیری خواهد شد.
بریتانیا ماه گذشته نیز تحریمهایی علیه هفت مقام ارشد امنیتی و دو نهاد ایرانی بهخاطر سرکوب اعتراضات وضع کرده بود. این کشور در مجموع، تاکنون علیه ۱۰۹ مقام ایرانی و دو نهاد پلیس سایبری و گشت ارشاد تحریمهای حقوق بشری اعمال کرده است.
اسامی افراد تحریم شده در گزارش جدید وزارت خارجه بریتانیا:
عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات
عباس عبدی، فرمانده نیروی انتظامی دیواندره استان کردستان
مرتضی آقایی، فرمانده ناحیه مقاومت بسیج سپاه کردستان
منوچهر اماناللهی، فرمانده انتظامی استان چهارمحال و بختیاری
غلامحسین محمدی اصل، فرمانده سپاه حضرت عباس استان اردبیل
علی آزادی، فرمانده انتظامی استان کردستان
حسن حسنزاده، فرمانده سپاه محمد رسولالله تهران
صادق حسینی، فرمانده سپاه بیتالمقدس کردستان
رحیم جهانبخش، فرمانده انتظامی آذربایجان غربی
حسین مدرس خیابانی، استاندار سیستان و بلوچستان
اسماعیل زارعی کوشا، استاندار کردستان
وحید مجید، رئیس پلیس فتا (پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات)
عزیزالله ملکی، فرمانده انتظامی گیلان
حسین معروفی، معاون هماهنگکننده سازمان بسیج مستضعفین
مرتضی میرزایی، فرمانده نیروی انتظامی استان مازندران
عباسعلی محمدیان، فرمانده انتظامی استان البرز
علیرضا مرادی، فرمانده انتظامی شهرستان سنندج
حسین رحیمی، فرمانده پلیس تهران
حسین رجبپور، فرمانده سپاه شهرستان بیجار
محمود سعادتی، فرمانده انتظامی سابق زاهدان
سیدعلی صفری، فرمانده نیروی انتظامی سقز
احمد شفاهی، فرمانده سپاه سلمان استان سیستان و بلوچستان
حسن شیخ نژاد، فرمانده نیروی انتظامی ارومیه
احمد طاهری، فرمانده انتظامی سابق سیستان و بلوچستان
حسین رونقی، فعال سیاسی، که بهدلیل اعتصاب غذای تَر در زندان از لحاظ جسمی در وضعیت وخیمی به سر میبرد، بر اساس گزارشهای رسیده، قرار بود روز شنبه ۲۲ آبان به بیمارستان «دی» منتقل شود ولی برادرش میگوید که او را به این بیمارستان نبردهاند.
گزارشهای دریافتی حاکی است که گروهی از مردم نیز در واکنش به شرایط نگرانکننده او، مقابل بیمارستان دی تجمع کردهاند و در همراهی با حسین رونقی شعار «مرگ بر دیکتاتور» سر میدهند.
ویدئوهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی نشان میدهد که ماموران برای متفرق کردن افراد تجمع کرده در مقابل این بمارستان اقدام به تیراندازی و شلیک گاز اشکآور میکنند.
حسن رونقی، برادر حسین، شامگاه یکشنبه در توئیتی نوشت که قرار بود امروز «حسین را به بیمارستان دی ببرند. آمبولانس راه افتاده و مادر و پدرم هم دنبالش بودند که آمبولانس از دیدشان گم میشود».
او افزوده است: «مادر و پدرم تا الان منتظر بودند ولی حسین را به بیمارستان نیاوردند معلوم نیست حسین را کجا بردهاند و جان حسین در خطر است».
تصاویری هم از حضور احمد رونقی، پدر حسین، در بیمارستان دی منتشر شده است که نگران وضعیت پسرش است. احمد رونقی که روزها برای کسب خبر در مورد وضعیت پسرش به مقابل زندان اوین میرفت، بر اساس گزارشها، هفته پیش در آنجا «سکته» کرده بود که در نتیجه چند روز در بیمارستان بستری شد.
حسن رونقی روز شنبه هم نوشته بود که «دادستان دادسرای اوین و مسئولان زندان و ماموران امنیتی قصد جان حسین را دارند».
او ضمن تایید خبر قصد برادرش برای اعتصاب خشک گفته بود که با وجود تشنج چندباره، افت شدید فشار و کاهش سطح هوشیاری، مسئولان زندان اوین از آزادی حسین خودداری میکنند.
این ممانعت در حالی صورت میگیرد که به گفته آقای رونقی، پزشکی قانونی پیشتر رای به «عدم تحمل کیفری» برادرش داده بود.
حسن رونقی در ادامه «قوه قضائیه، وزارت اطلاعات، سازمان زندانها، دادستان دادسرای اوین و بیت رهبری» را مسئول هرگونه اتفاقی در مورد برادرش اعلام کرد.
یک روز پس از اقدام تهران در احضار سفیر جمهوری آذربایجان به وزارت خارجه برای ابراز ناخرسندی از اظهارات اخیر رئیس جمهوری آذربایجان، الهام علییف در سخنانی تازه از «محروم بودن» «هموطنان» آذربایجانی خود در خارج از این کشور سخن گفت.
رسانههایی مانند توراننیوز این سخنان آقای علییف را اشاره او به «آذربایجانیهای ساکن جنوب» یعنی ایران دانستهاند.
به گزارش رسانههای باکو، رئیس جمهوری آذربایجان روز جمعه، ۲۰ آبان، در اجلاس سران کشورهای ترکزبان که در سمرقند در ازبکستان گرد آمده بودند، سخنرانی کرد.
آقای علییف گفت: «دولتهای ترک نباید نسبت به مسائل حقوق هموطنانی که در خارج از مرزهای خود در سایر کشورهای جهان زندگی میکنند، بیتفاوت بمانند.»
او افزود: «دنیای ترک نه تنها شامل کشورهای مستقل ترک است، بلکه مرزهای جغرافیایی آن گستردهتر است و به اعتقاد من، زمان آن رسیده که از موضوعهایی مانند حفظ حقوق، امنیت و هویت ملی هموطنان خود در خارج از کشورها غفلت نکنیم....»
به گفته رئیس جمهوری آذربایجان، سازمان کشورهای ترک باید به طور پیوسته به این موضوعات توجه کند.
آقای علییف در این بخش از سخنان خود گفت: «متاسفانه اکثر ۴۰ میلیون آذربایجانی ساکن خارج از آذربایجان از این فرصتها محروم هستند»، و اضافه کرد: «دولت آذربایجان به تامین حقوق، آزادیها و امنیت آذربایجانیهای مقیم کشورهای خارجی توجه ویژه دارد.»
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، جمعه شب نوشت: «تصور بر این بود که با احضار سفیر آذربایجان در تهران، باکو کمی به خود بیاید و دست از اقدامات و اظهارات ضد ایرانی بردارد، اما اظهارات تازه (الهام) علییف را میتوان یک گام بیشتر در لفاظی علیه ایران دانست زیرا این بار اقدام به دخالت در امور داخلی کشورمان کرده است.»
وزارت خارجه ایران روز ۱۹ آبان سفیر آذربایجان را پس از آن احضار کرد که الهام علییف در مراسم آزادسازی شوشا گفت: «همه کسانی که در مرز ما برای حمایت از ارمنستان رزمایش نظامی برگزار میکنند این را بدانند که هیچ کس نمیتواند ما را بترساند»، «ما قدرت اصلی را در دست داریم و اگر لازم باشد دوباره (این قدرت) را نشان داده و به خواسته خود میرسیم».
وزارت خارجه آذربایجان روز ۲۰ آبان، یک روز پس از احضار سفیر این کشور در تهران، عباس موسوی، سفیر ایران در باکو، را احضار کرد تا به «سیاهنمایی رسانههای ایران علیه آذربایجان» و «پذیرش برخی از افرادی که به تجزیهطلبی در جمهوری آذربایجان دامن میزنند و با فرار از تعقیب کیفری در کشورهای دیگر مخفی شدهاند» اعتراض کند.
رسانههای ایران پیشتر خبر داده بودند که دیدار ماه گذشته ابراهیم رئیسی با الهام علییف در نشست منطقهای موسوم به «سیکا» در قزاقستان، ملاقاتی آسان نبود و او با طعنه از میزبانی باکو از وزیر دفاع اسرائیل که اخیرا محرمانه به آذربایجان رفته بود، سخن گفت.
برخی رسانههای ایران نیز با اشاره به مناسبات گسترده نظامی اسرائیل و آذربایجان مدعی شدهاند که افزایش اظهارات سران آذربایجان در ارتباط با ایران ناشی از اعتماد به نفسی است که باکو در پی بازگشت بنیامین نتانیاهو به قدرت در اسرائیل احساس میکند.
الهام علییف در سخنان روز ۲۰ آبان در سمرقند گفت، با وجود آن که ارمنستان را شکست دادیم، آن کشور «به تحریکات خود در مرز ادامه میدهد».