دیپلماتها و مقامات اتحادیه اروپا روز چهارشنبه ۲۷ مهر اعلام کردند که این اتحادیه اسناد و شواهد مربوط به فروش پهپادهای ساخت ایران به روسیه را جمعآوری کرده و در حال بررسی فهرست تحریمها در واکنش به این اقدام است.
در پی تقویت پدافند ضد هوایی اوکراین توسط کشورهای غربی، پرواز هواپیماهای روسی بر فراز این کشور دشوار شده است و از سوی دیگر استفاده از پهپادهای انتحاری ساخت ایران روش کم هزینهتری برای حمله به شهرها و زیرساختهای غیرنظامی و ایجاد وحشت بین مردم و نیروهای اوکراینی است.
در روزهای اخیر شواهد بیشتری از استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در حمله به شهرها و زیرساختهای اوکراین جمعآوری و منتشر شده است.
وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در جلسه روز دوشنبه ۲۵ مهر این شواهد را بررسی و در مورد ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه مذاکره کردند.
سخنگوی کمیسیون اروپا روز چهارشنبه گفت: «با توجه به جمعآوری شواهد لازم و بررسی این موضوع توسط وزیران خارجه، اکنون توافق سیاسی فراگیری بین کشورهای عضو وجود دارد که اتحادیه اروپا باید به سرعت به این موضوع واکنش نشان دهد. مذاکرات و سایر اقدامات برای اتخاذ یک واکنش قاطع در جریان است».
یک مقام کمیسیون اروپا و دو دیپلمات اروپایی نیز خاطرنشان کردند که تحریمهای این اتحادیه علیه ایران روز پنجشنبه و همزمان با نشست سران کشورهای عضو قطعی خواهد شد.
از سخنان مقامهای اروپایی چنین برمیآید که حداقل یک نهاد یا موسسه دولتی و چندین مقام دخیل در طراحی و تولید پهپاد تحریم خواهند شد، سفر آنها به اروپا ممنوع و داراییهایشان در کشورهای اروپایی مسدود خواهد شد.
در حالی که ورود الناز رکابی، عضو تیم ملی سنگنوردی زنان ایران، به فرودگاه تهران با موجی از استقبال مردمی مواجه شد، رسانههای حکومت در فرودگاه با او مصاحبه کردند.
او در این مصاحبه بار دیگر آخرین پیام خود در شبکههای اجتماعی را تکرار کرد، پیامی که به عقیده بسیاری از سوی مقامهای حکومتی به او دیکته شده بود.
پیشتر انتشار تصاویر بدون حجاب خانم رکابی در جریان مسابقات سنگنوردی قهرمانی آسیا، همزمان با ادامه اعتراضهای سراسری در ایران، بازتاب گستردهای داشت.
او بامداد چهارشنبه پس از فرود هواپیمای حامل تیم ملی سنگنوردی ایران، در گفتوگوی تصویری با رسانههای حکومتی بار دیگر بر «سهوی» بودن حضور بدون حجابش تاکید کرد.
خانم رکابی با «عذرخواهی از مردم ایران» گفت: «به دلیل فراخوانی غیرمنتظرهای که از من در مسابقات شد، درگیر لوازم فنی خود شدم و این باعث شد از حجابی که باید میداشتم غافل شوم.»
او برای نداشتن حجاب پیش از مسابقه این توضیح را داد که در «قرنطینه خانمها» بوده است.
این ورزشکار همچنین اضافه کرد برای ورود به ایران «تنش و استرس زیادی» داشته، اما «تا الان هیچ اتفاقی نیفتاده است.»
از لحن و ظاهر این ورزشکار زن و همچنین با توجه به سوابق جمهوری اسلامی در گرفتن «اعتراف اجباری»، به نظر میرسد که الناز رکابی در شرایط معمول به سر نمیبرد و برای این مصاحبه تحت فشار بوده است.
پیشتر گزارشهایی از احتمال «برخورد قهری» با او پس از حضور بدون حجاب در مسابقات کره جنوبی منتشر شده است.
الناز رکابی که شرکتش در رقابتهای آسیایی صخرهنوردی در کره جنوبی بدون حجاب اجباری با جنجالهای زیادی همراه شده بود، بامداد چهارشنبه در میان نگرانیهایی مبنی بر دستگیری و ممنوعالخروجی او در میان استقبال صدها نفر از هوادارانش وارد تهران شد.
الناز رکابی به محض ورود به ایران جلو دوربین های دو خبرگزاری حکومتی قرار گرفت و در پاسخ به سوال خبرنگار صداوسیما گفت: «همان طور که در فضای مجازی هم توضیح دادم این اتفاق کاملا سهوی بود.»
وی افزود: «با توجه به جو مسابقات درگیر مسائل فنی بودم و از آنجا که در بخش بانوان در قرنطینه بودم، پس از پوشیدن لباس و کفش از گذاشتن حجاب غافل شدم.»
رکابی در پاسخ به سوال دیگری پیرامون واکنش های صورت گرفته به حضور بدون حجاب وی در مسابقات نیز گفت: «تندرویهایی اتفاق افتاد، اما من در سلامت کامل برگشتم و مشکلی برای من پیش نیامد و تنشی نیز وجود نداشت.»
وی با رد برخورد مسئولان تیم و ۴۸ ساعت بیخبری پس از مسابقه، افزود: «طبق برنامهریزی قبلی به ایران برگشتیم.»
فدراسیون بین المللی صخرهنوردی پیشتر در بیانیهای اعلام کرد که با رکابی در تماس بوده و «در تلاش برای اثبات حقایق» است. این فدراسیون همچنین گفته بود که در بدو ورود الناز به ایران به نظارت بر وضعیت او ادامه خواهد داد، چرا که «ایمنی ورزشکاران برای ما بسیار مهم است و ما از هر تلاشی برای ایمن نگه داشتن یک عضو ارزشمند جامعه خود در این شرایط حمایت میکنیم.»
ر حالی که کشورهای غربی و کییف، مسکو را به بکارگیری پهپادهای ساخت ایران در تهاجم علیه اوکراین متهم میکنند، دمیتری پسکوف سخنگوی کرملین اعلام کرد در این زمینه «هیچ اطلاعاتی» ندارد.
پسکوف روز سهشنبه ۲۶ مهر در پاسخ به این پرسش خبرنگاران که آیا مسکو از پهپادهای ایرانی علیه اوکراین استفاده میکند، گفت: «ما چنین اطلاعاتی نداریم. از فناوری روسی با نام روسی استفاده میشود.»
سخنگوی دفتر ریاست جمهوری روسیه خواستار مراجعه خبرنگاران به وزارت دفاع این کشور برای هرگونه سوال تکمیلی در این زمینه شد.
این در حالی است که کییف مسکو را متهم کرده که از پهپادهای ساخت ایران برای ضربه زدن به زیرساختهای تامین برق و آب در اوکراین استفاده میکند.
ولودیمیر زلنسکی رئیسجمهور اوکراین روز سهشنبه گفت تنها طی یک هفته، روسیه ۳۰ درصد نیروگاههای برق اوکراین را از بین برده و در آستانه زمستان، این کشور را با قطعیهای گسترده برق مواجه کرده است.
چندین تصویر در شبکههای اجتماعی منتشر شده که نشان میدهد پهپادهایی با بالهای دلتاشکل (سه گوش) مشابه نمونه شاهد- ۱۳۶ ایرانی، در حمله روز دوشنبه روسیه به پایتخت اوکراین مورد استفاده قرار گرفته است.
در حالی که جمهوری اسلامی هرگونه ارائه تسلیحات به روسیه برای بکارگیری در جنگ این کشور علیه اوکراین را رد کرده، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده که بر اساس ارزیابی این وزارتخانه، پهپادهای ساخت ایران در حمله روز دوشنبه مورد استفاده قرار گرفته است.
معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد که این کشور مانند بریتانیا و فرانسه اعتقاد دارد ارسال پهپادهای ایرانی به روسیه ناقض قطعنامه سال ۲۰۱۵ شورای امنیت سازمان ملل است که بر توافق هستهای میان تهران و قدرتهای جهانی صحه میگذاشت.
قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل که بر توافق میاان ایران با بریتانیا، چین، فرانسه، آلمان، روسیه و ایالات متحده صحه میگذاشت، فعالیت هستهای ایران را محدود ساخت.
مطابق این قطعنامه تحریم تسلیحات متعارف ایران تا سال ۲۰۲۰ باقی میماند. علیرغم تلاشهای دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده، برای تمدید این تحریمها، شورای امنیت سازمان ملل متحد آن را رد کرد و در نتیجه راه برای صادرات اسلحه ایران هموار شد.
با این حال دیپلماتهای غربی میگویند که طبق این قطعنامه برخی محدودیتها درباره موشک و فناوریهای مرتبط با آن تا اکتبر سال ۲۰۲۳ باقی است و این شامل صادرات و واردات سامانههای نظامی پیشرفته نظیر پهپاد میشود.
چند روز پس از آن که واشینگتن اعلام کرد که بر اعتراضات در ایران متمرکز شده، کاخ سفید بار دیگر تأکید کرد که شواهدی مبنی بر این که توافق احیای برجام «به این زودی» حاصل شود، نمیبیند.
کارین ژان پییر سخنگوی کاخ سفید دوشنبه ۲۵ مهر در یک نشست خبری در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت کنونی مذاکرات هستهای آمریکا و ایران گفت: «درهای دیپلماسی همیشه باز خواهد ماند» اما «ما تصور نمیکنیم که به این زودی توافقی حاصل شود».
رسانهها این اظهارات را نشانهای از «وقفهای مهلک» در مذاکرات احیای برجام تفسیر کردهاند.
برجام هفت سال پیش، در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما در آمریکا و ریاست جمهوری حسن روحانی در ایران، به امضا رسید ولی دولت آمریکا در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ از آن خارج شد و جمهوری اسلامی نیز تعهدات هستهای موجود در آن را به طور فزایندهای نقض کرد.
مذاکرات احیای برجام از فروردین سال گذشته آغاز شد و پس از وقفهای که به دلیل تغییر دولت در ایران بود دوباره از سرگرفته شد، اما در ماههای اخیر و پس از آن که جمهوری اسلامی برای دومین بار نظرات خود را درباره متن پیشنهادی اتحادیه اروپا ارائه کرد این مذاکرات عملاً بلاتکلیف مانده است.
روز پنجشنبه ۲۱ مهر، جان کربی سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید دستیابی به توافقی برای احیای توافق هستهای با ایران موسوم به برجام را در آینده نزدیک بعید دانست.
یک روز قبل از آن نیز ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که جمهوری اسلامی آماده احیای توافق هستهای موسوم به برجام نیست و ایالات متحده اکنون بر اعتراضات در ایران متمرکز است.
همچنین جرِت بلانک، معاون رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در گفتوگوی اختصاصی با رادیو فردا درباره سرنوشت مذاکرات برجام، ضمن تأکید بر تمرکز کنونی مقامهای واشینگتن بر اعتراضات ایران، گفت: «گفتوگوهای برجام حدود شش هفته است که در یک موقعیت ثابت مانده است، ایران در مذاکرات خواستههای غیرممکنی را مطرح کرده است.»